6 Beschikbaarheid & betaalbaarheid
Het prestatieveld Beschikbaarheid & betaalbaarheid brengt de maatschappelijke prestatie in beeld die corporaties leveren om voldoende betaalbare woningen aan te bieden. Daarbij wordt gebruikgemaakt van meerdere indicatoren die samenkomen in drie deelscores: Beschikbaarheid, Betaalbaarheid en Huisvesten doelgroepen. Met uitzondering van enkele naamswijzigingen in de indicatoren[1] is de opzet van het prestatieveld gelijk aan het vorige benchmarkjaar.
6.1 DAEB-voorraad groeit met 4.000 woningen
De beschikbaarheid van sociale huurwoningen wordt gemeten aan de hand van drie indicatoren. Er wordt gekeken naar de ontwikkeling van de (totale) DAEB-voorraad en de ontwikkeling van de DAEB-voorraad met een huur tot de hoge aftoppingsgrens. De derde indicator meet het aandeel toewijzingen van vrijkomende woningen met een huur tot de aftoppingsgrens in zowel de DAEB- als de niet-DAEB-tak.
De uitkomsten in dit hoofdstuk gaan over de woningen van corporaties die deelnemen aan de benchmark[2] . De cijfers zijn voornamelijk afkomstig uit de meest recente dVi over verslagjaar 2020. Daarnaast gaan de indicatoren over de voorraadontwikkelingen alleen over zelfstandige woningen in de DAEB-tak. Onzelfstandige eenheden en woningen in de niet-DAEB-tak worden niet meegerekend.
Tabel 6-1: Resultaten benchmarkindicatoren Beschikbaarheid, 2019-2020
2019 | 2020 | ||
Beschikbaarheid | Ontwikkeling voorraad (DAEB) | 0,1% | 0,2% |
Ontwikkeling voorraad tot hoge aftoppingsgrens (DAEB) | -0,1% | -1,3% | |
Aandeel tot aftoppingsgrens binnen vrijkomend aanbod* | 85,4% | 84,5% |
Bron: dVi
*Toewijzingen van woningen tot de liberalisatiegrens (DAEB en niet-DAEB)
De totale DAEB-voorraad is met 4.000 woningen gegroeid ten opzichte van vorig jaar (+0,2 procent). Dit is het resultaat van verschillende vastgoedmutaties, waarvan nieuwbouw (+14.300), verkopen aan (toekomstige) bewoners (-4.100) en sloop (-6.100) de meest bepalende zijn. Het volledige overzicht van de mutaties staat in figuur 6-1. Met de 4.100 woningverkopen aan (toekomstige) bewoners verdwijnt weliswaar een deel van de sociale huurvoorraad, maar levert de sector een belangrijke bijdrage aan het aanbod van betaalbare koopwoningen. Niet afgebeeld zijn de aan- en verkopen tussen corporaties onderling. Dit waren er circa 7.800.
De groei van de DAEB-voorraad is groter dan in 2019, toen de netto uitbreiding 2.000 woningen bedroeg. De groei van de voorraad blijft echter nog altijd achter bij de behoefte die is vastgesteld in het onderzoek Opgaven en middelen woningcorporaties[3] . Uit dat onderzoek blijkt dat in de periode 2020-2035 de zelfstandige DAEB-voorraad met gemiddeld 7.500 woningen per jaar zou moeten groeien, om het actuele tekort aan sociale huurwoningen in te lopen.
Figuur 6-1: Zelfstandige DAEB-voorraad groeit tussen 2019 en 2020 met 4.000 woningen
Bron: dVi
De voorraad tot de hoge aftoppingsgrens neemt af met 23.000 woningen (1,3 procent). Deze forse afname is voornamelijk te verklaren vanuit de door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ministerie van BZK) toegepaste indexatie voor de aftoppingsgrens tussen 2019 en 2020. Dit indexatiepercentage (1,9 procent) was lager dan de inflatie waarmee veel huren op 1 juli 2020 zijn verhoogd (2,6 procent). Daardoor gingen veel woningen ondanks een reguliere huurverhoging ‘met inflatie’ nipt door de aftoppingsgrens heen[4] .
In 2020 zijn iets meer woningen bij toewijzing in het duurdere sociale prijssegment verhuurd: het aandeel van het vrijkomend aanbod dat onder de aftoppingsgrens wordt verhuurd is met 84,5 procent iets lager dan het jaar ervoor (85,4 procent in 2019).
- 1 Dit heeft betrekking op de doelgroep ‘huishoudens met inkomen onder huurtoeslaggrens’. Met ingang van 2020 is de huurtoeslagregeling aangepast en geldt er geen vaste inkomensgrens meer om in aanmerking te komen voor huurtoeslag. Deze inkomensgrenzen blijven nog wel van kracht voor de regeling passend toewijzen. De term ‘doelgroep huurtoeslag’ is daarom gewijzigd in ‘doelgroep passend toewijzen’ en ‘inkomen onder huurtoeslaggrens’ wordt ‘inkomen onder passend-toewijzengrens’.
- 2 Dit betreft alle corporaties minus acht. Deze corporaties hebben samen circa 20.000 zelfstandige DAEB-woningen.
- 3 In de zomer van 2020 is door het ministerie van BZK, het ministerie van EZK en Aedes onderzocht hoe corporaties op korte en lange termijn in staat zijn om de maatschappelijke opgaven in voldoende mate op te pakken. Lees meer over dit onderzoek
- 4 De hoge aftoppingsgrens bedroeg 651,03 euro in 2019 en 663,40 euro in 2020. Ter illustratie een rekenvoorbeeld van hoe het in de praktijk heeft uitgepakt. Als een woning in 2019 een huur van 650 euro had (net onder de aftoppingsgrens) en dit huurbedrag met inflatie geïndexeerd werd, dan heeft deze woning in 2020 een huur van 666,90 euro (net boven de aftoppingsgrens). Ruim 24.000 woningen hebben in 2020 een huur van maximaal 3 euro boven de hoge aftoppingsgrens.